De overtuiging dat iets ‘beter’ werkt als interventie, oplossing of methode geeft richting. Echter wordt wetenschap vaak geïnterpreteerd als waarheid en wordt er puur klinisch gehandeld met de focus op wetenschap. De kennis blijft op dat moment een overtuiging zonder dat er context gebonden gehandeld wordt naar de behoeften van de cliënt. De klinische expertise kan nu een valkuil geworden zijn.

Dit is een van de redenen dat sommige mensen buiten de boot vallen of niet het gewenste resultaat behalen. Pijnklachten blijven door sluimeren en men raakt gefrustreerd van de korte termijn oplossingen. Laten we eerst eens kijken wat evidence based werken is.

Evidence based werken betekent dat informatie die je gebruikt voortkomt uit bewuste keuzes die je maakt over je cliënt & niet gebaseerd is op opinie of eenzijdige literatuur. Dit betekent dat je onderzoeken en wetenschap vanuit verschillende bronnen vergelijkt (gepubliceerde artikelen in medische journalen of in elektronische, systematische reviews) om zo te bepalen wat voor je cliënt, doelgroep of individu de beste uitkomsten zal bieden. Je zoekt dus niet naar wetenschap die je voorkeur of visie alleen vervult, maar durft breder te kijken naar verschillende uitkomsten.

Wetenschap geeft draagvlak

Iedere trainer, coach, fysio of beweegtherapeut zal erkennen dat systematische reviews en meta-analyses zinvol zijn voor de praktijk om de ‘beste’ keuze te maken op basis van wetenschap. Hierin zijn verschillende studies met dezelfde onderzoeksvraag bij elkaar gebracht. Het is echter niet altijd makkelijk om informatie uit publicaties te begrijpen en te interpreteren. Gezien interpretatie met een specifiek doel, snel voor selectiviteit kan zorgen: lezen wat je wil lezen. En vanuit die overtuiging handelen.

Laten we nu eens kijken naar de belangrijkste principes van wetenschap. En waarom de wetenschap niet allesomvattend kan zijn:

Wetenschap, klinisch onderzoek is observationeel of experimenteel. Er wordt vaak beschreven wat men observeert zonder in te grijpen of bij te sturen, bijvoorbeeld bij het evalueren van effectmetingen in training methoden bij rugklachten of maximale spiergroei. Door gegevens van studies samen te brengen, verkrijgen we een nauwkeuriger beeld van de incidentie van bepaalde (gewenste of ongewenste) effecten van methoden of interventies.

Hoe werkt dat dan?

Een review of meta analyse begint met een systematische zoektocht naar relevante literatuur. Dit gebeurt met vastgestelde criteria en bij voorkeur in meerdere online databanken. Tijdens de stappen van dit proces wordt er middels criteria nauwkeurig getest op vertekening (bias) om zoveel mogelijk kwalitatieve wetenschappelijke evidentie te verkrijgen. Het beoordelen van de methodologische kwaliteit is dus een van de belangrijkste fases in dit proces.

Er zijn studies zoals randomized controlled trials: deze studies includeren 20 mensen voor een bepaalde methode. Daarnaast hebben deze studies vaak een controlegroep die vergelijk maakt met mensen die de methode niet toepassen tijdens de periode van onderzoek. Je kan je voorstellen dat het includeren van slechts 20 man, niet altijd representatief is en gevoelig is voor vertekening (bias).

Wetenschap geeft richting, draagvlak en relevantie aan een bepaalde interventie of methode. Waar wetenschap als pure waarheid wordt gezien: wordt alléén science based gewerkt. Er zijn namelijk talloze studies die aantonen dat manipulaties (kraken) van de rug bij rugklacht ‘X’ helpt.

Science based handelen kent een hoog level/draagvlak binnen evidentie. Al wil dit in oplossingsgericht handelen niet altijd zeggen dat dit resultaat biedt voor elk individu.

De verschillen

We gaan zo onderscheid maken in het verschil tussen science based of evidence based werken. Om te beginnen maken we onderscheid tussen de verschillende levels van wetenschappelijk werken.

Science based: overgrote deel of component van een programma of methode zijn gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek. Veel focus op het wetenschappelijke draagvlak.

Research based: delen of componenten van een programma of methode zijn gebaseerd op praktische werkwijzen die effectief blijken door onderbouwing van wetenschappelijk onderzoek.

Evidence based practice: is het gewetensvol, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige & beste bewijsmateriaal om beslissingen te nemen. Afgestemd op de individuele cliënt. Ofwel: de praktijk van evidence-based practice impliceert het integreren van individuele klinische expertise met het beste externe bewijsmateriaal dat vanuit systematisch onderzoek beschikbaar is, in combinatie met de voorkeuren, wensen en verwachtingen van de cliënt. Daarnaast mogen we ons therapeutisch perspectief niet vergeten.

‘‘Kennis is kracht als het in de juiste context weggezet wordt’’

Evidence based werken bestaat dus uit 3 pijlers:

Informatie uit het wetenschappelijke domein: meestal in de vorm van collegiaal getoetste artikelen in vakbladen of wetenschappelijke databanken.
Ervaring en inzicht van de professional zelf en de kennis van experts in het vakgebied.
Informatie en voorkeuren van de cliënt. Lees: het individu waar het op toegepast wordt. Met zijn unieke anatomie, structuren, beweegpatronen, angsten, referentiekader, eerdere blessures, belastbaarheid, intern metabolisme, gezondheid en meer.

Evidence based werken betekent dat je onderzoeksresultaten niet zomaar in elke situatie of voor ieder individu hetzelfde kunt inzetten. Het alles over een kam scheren is makkelijk geld verdienen, maar geeft helaas geen oplossingen voor de menigte. Je moet als professional bekwaam zijn (of dit door scholing worden) om de juiste keuze te kunnen maken op basis van de beschikbare wetenschap afgestemd op het individu. Het individu, lees: de cliënt, kent overtuigingen, motoriek, belastbaarheid, emoties, beperkingen, eerdere blessures etc.

CASE: VOORBEELD

Het ‘’altijd’’ trainen naar antiflexie bewegingen in de lage rug bij een irriatie van een tussenwervelschijf (het vermogen om bolling tegen te gaan om de tussenwervelschijf te beschermen). Dit is een vorm van science based werken. Hoge wetenschappelijke evidentie, veel draagvlak en anatomisch gezien een logisch concept. Wanneer we bij deze cliënt opmerken dat er een hoge mate van mobiliteit in gewrichten aanwezig is, kan dit veranderen.

Echter: een goede movement screening en een evaluatie op beweegpatronen laat zien dat deze persoon vaak al met een ‘’overmatig’’ holle rug lift, dit geeft constante pijnprovocatie en de antiflexie oefeningen geven geen positief resultaat. Gezien deze cliënt hierdoor alleen maar ‘hol’ blijft trekken. Science based met al zijn draagvlak is dus niet de oplossing in deze casus. Het trainen van antiflexie: een generalistisch concept verandert contextueel voor deze cliënt niets in pijnklachten en beperkingen bij deadlifts & squats.

CASE: EVIDENCE BASED VOORBEELD

Na het opnieuw motorisch leren aansturen van de rug (het verminderen van de extreme holle rug) en het zoeken naar de juiste ondersteunende musculatuur in de rug, verminderd de pijnklacht. Echter, is de musculatuur & aansturing om deze ‘’nieuwe’’ positie te bewaken nog erg zwak.

Daarnaast is deze cliënt angstig geworden, kent veel frustratie, weet geen raad en heeft minder vertrouwen in revalidatie. Herkenning (proprioceptie) & differentiatie (motoriek) en leren/durven uit een overstrekking te komen, leert deze cliënt aansturing, vertrouwen en krachtpatronen te trainen met al zijn omringende musculatuur. Dat bouwt vertrouwen, verbeterd lifts en kan plateau’s doorbreken.

*enkele voorbeelden van klinische expertise & klinisch redeneren in het vakgebied

HOE WEET JE DAT INTERVENTIES WERKEN?

Boek je resultaat?
Heeft het negatieve lange termijn concequenties?
Heeft het effect op de motivatie van de cliënt om te presteren/leren?
Wordt de tijd van je cliënt efficiënt besteed?
Heeft het positieve lange termijn visie (werkbaarheid)?

COnclusIE

De beste wetenschappelijke evidentie geeft niet altijd het beste resultaat. Waar science based ons wetenschappelijk draagvlak geeft als professional, wordt met evidence based practice kennis op de juiste manier ingezet. Science based werken geeft relevantie aan evidence based werken als professional. Gezien evidence based werken gaat om het gebruiken van het beste beschikbare bewijs, klinische expertise & cliëntwaarden. In omstandigheden met betrekking tot cliëntmanagement, praktijkmanagement en besluitvorming over gezondheidsbeleid. Alle drie de elementen zijn even belangrijk tijdens het handelen vanuit klinische expertise. Het behoed voor eenheid in handelwijze en onderscheid het individu van de menigte. Contextueel denken en handelen voor iedere unieke cliënt.

Bedankt voor het lezen.

meer weten? volg me op instagram